امروزه استارت آپ ها جدیدترین مدل شروع یک کسب و کار نوپا میباشند، دز کشور ما نیز استارت آپ های گوناگونی در حوزه های مختلف به وجود آمدند، بسیاری از این استارت آپ ها به دلیل آگاه نبودن از مسائل حقوقی مربوط به حوزه استارت آپ ها دچار مشکلات حقوقی فروانی میشوند که در ادامه به ۱۴ نکته ی مهم حقوقی در خصوص راه اندازی یک استارت آپ میپردازیم.

۱۴ نکته مهم حقوقی در خصوص راه اندازی یک کسب و کار نوپا (استارت آپ):

۱. ایده خود را بدون مراقبت های لازم افشا نکنید زیرا اصولا ایده تحت حمایت قانونی قرار ندارد.

۲. پیش از مطرح کردن جزئیات ایده خود با سرمایه گذار یا شرکای خود با انها قرارداد محرمانگی (NDA) منعقد کنید؛ در تنظیم این قرارداد، مواد ۶۴ و ۶۵ و ۷۵ قانون تجارت الکترونیکی را مد نظر قرار دهید.

۳. پیش از سرمایه گذاری بر روی یک ایده، آن را مورد ارزیابی قرار دهید (FS) تا مشخص شود چه میزان طرح شما امکان پذیر، توجیه پذیر، جذاب و دارای ریسک است؛ در قسمت توجیه مالی و محاسبه نرخ بازده داخلی طرح (IRR), به کسور و حقوق دولتی (نظیر بیمه، مالیات و عوارض) توجه کنید تا محاسبه شما گمراه کننده نباشد.

۴. چنانچه میخواهید ایده خود را با همکاری افراد دیگر اجرایی نمایید، جهت تنظیم روابط خود با آنها، قرارداد مکتوب مشارکت امضا کنید؛ این قرارداد باید جامع و شفاف باشد.

۵. لازم نیست تمام اشخاص مورد نیاز در ایجاد محصول را با خود شریک کنید؛ میتوانید از خدمات برخی از اشخاص در قالب مشاوره یا قرارداد کار استفاده نمایید.

۶. در تاسیس و ثبت شرکت خود نزد اداره ثبت شرکتها عجله نکنید زیرا تاسیس شرکت اسان است ولی منحل کردن آن، کاری دشوار و زمان بر است.

۷. در صورت حصول دارایی فکری قابل ثبت، حتما دستاورد فکری خویش را در اولین فرصت ممکن نزد مراجع صالحه قانونی ثبت کنید؛ همچنین پیش از ثبت اختراع خود، آن را در قالب مقاله یا در کنفرانس، منتشر و افشا نکنید.

۸. حقوق معنوی یک دارایی فکری همیشه متعلق به پدیدآورنده است که لزوما باید یک شخص حقیقی (انسان) باشد و قابل واگذاری به دیگری نیست در حالیکه حقوق مادی میتواند متعلق به شخص حقیقی یا حقوقی (مانند شرکت تجاری) بوده و قابل انتقال به دیگری است و حقوق انحصاری آن، برخلاف حقوق معنوی، محدود به مدت معینی است.
(برای مطالعه ی بیشتر رجوع کنید به شماره ی ۱۰ زیرنویس ماده ۹۵۶ از کتاب شرح جامع قانون مدنی، تالیف دکتر بیات)

۹. اگر توافق کرده اید که ۵۰ درصد حقوق مادی اختراع شما برای سرمایه گذار باشد سعی کنید در ورقه اختراع (Patent) فقط نام شما ذکر شود و در یک قرارداد جداگانه به حق ۵۰ درصدی سرمایه گذار تصریح کنید.

۱۰. نام شرکت و نام محصول و علامت تجاری خود را به گونه ای انتخاب کنید تا مشابهت گمراه کننده ای برای مصرف کننده وجود نداشته باشد؛ همچنین با مراجعه به سایت whois.net مطمئن شوید که دامنه سایت به نام شما ثبت شده است؛ ترجیحا هر دو دامنه com و ir را ثبت کنید.

۱۱. از میان شرکتهای مختلف تجاری، شرکتی انتخاب کنید که متناسب با حجم فعالیت و اهداف و موضوع فعالیت شما باشد؛ همچنین در تنظیم اساسنامه به حدنصاب های لازم، جهت تشکیل و تصمیم گیری دقت نمایید تا حقوق شما به واسطه خلاء های قانونی، به ناروا تضییع نشود.

۱۲. ثبت شرکت در اداره ثبت شرکتها، لزوما به منزله مجوز قانونی جهت انجام موضوع مندرج در اساسنامه شرکت نیست، زیرا فقط در موارد محدودی ثبت شرکت منوط به اخذ مجوز است (مانند فعالیت بورسی و نهادهای مالی جدید شامل شرکت های تامین سرمایه) و در بیشتر موارد، شرکت ثبت شده و اخذ مجوز، لازمه شروع فعالیت است.

۱۳. شرکا نمیتوانند، شریک دیگر را مجبور کنند تا نسبت به سهم خودش، آورده جدید به شرکت تزریق کند، بنابراین پیش از گسترش فعالیت، در خصوص نحوه تامین سرمایه لازم جهت تجاری سازی محصول اتخاذ تصمیم کنید.

۱۴. داوری مطلع به مسائل حقوقی کسب و کار جهت حل و فصل اختلافات احتمالی خویش تعیین نمایید تا اختلافات شما با تدبیر داور حل شود و اختلاف منجر به تعطیلی کسب و کار و قطع ارتباط تجاری شرکا نشود.